Codziennie dowiadujemy się od polityków, dziennikarzy, biznesmenów, że zmierzamy niestrudzenie ku lepszemu światu dzięki bezprecedensowemu rozwojowi techniki i technologii. Oczywiście są jeszcze po drodze „pewne problemy” do rozwiązania, takie na przykład, jak nierówności społeczne, terroryzm, bieda i zatrucie środowiska, ale trzeba je wliczyć w koszty tworzenia lepszego świata. Techniki nie da się zahamować.
Przez takich ludzi jak Steve Jobs czy Bill Gates zostaliśmy zarażeni „technooptymizmem”. Okazuje się jednak, twierdzą amerykańscy ekonomiści Daron Acemoğlu i Simon Johnson, że w poprzednich wiekach przeżywaliśmy już podobne fazy. Nie wszystkie wynalazki, choć były bardzo obiecujące, zaowocowały wspólnym dobrem. „Napisaliśmy tę książkę – podkreślają Acemoğlu i Johnson – by pokazać, że postęp nigdy nie dokonuje się automatycznie. Na dzisiejszym „progresie” znów bogaci się niewielka grupa przedsiębiorców i inwestorów, podczas gdy większość ludzi odnosi znikome korzyści, a ich pozycja słabnie”.
Zdaniem tych naukowców, nowa wizja technologii może się pojawić tylko wtedy, gdy zmieni się podstawa władzy społecznej. Jednak wyrwanie technologii spod kontroli elit może być jeszcze trudniejsze niż w XIX-wiecznej Wielkiej Brytanii i Ameryce. „Są to jednak działania tak samo konieczne jak wtedy” – konkludują autorzy książki „Władza i postęp”, która pojawiła się właśnie na polskim rynku księgarskim dzięki inicjatywie Zysk i S-ka Wydawnictwa w Poznaniu.
To ważna i aktualna książka laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 2024 roku, w której autorzy dokonują reinterpretacji dziejów postępu technicznego i starają się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego rozwój technologii zbyt często przynosił korzyści wyłącznie elitom i jak możemy to zmienić? Zmiany technologiczne tradycyjnie są postrzegane jako pozytywny czynnik, prowadzący do wzrostu dobrobytu całego społeczeństwa. Jednak w rzeczywistości rozwój technologii zazwyczaj służy wąskim grupom elit, pomagając im osiągnąć jeszcze większe bogactwo i władzę. Reszta społeczeństwa musi zadowolić się iluzją postępu. Tak było w przeszłości – i tak jest obecnie. Pod tym względem niewiele się zmieniło od wieków: zarówno średniowieczne usprawnienia w rolnictwie, jak i rewolucja przemysłowa oraz fenomenalny rozwój technologii cyfrowych ostatnich lat wzbogaciły nieliczne grono potentatów, nie przekładając się na wzrost dochodów reszty społeczeństwa.
Daron Acemoğlu i Simon Johnson obalają główne tezy współczesnego „technooptymizmu” i zwracają uwagę na niebezpieczeństwo obecnego kierunku rozwoju technologii, który podważa demokrację i prowadzi do koncentracji władzy i bogactwa w rękach niewielkiej grupy elit, marginalizując większość. Przekonują też, że możemy zmienić ten schemat i skierować rozwój technologii na ścieżkę prowadzącą ku wspólnemu dobru. Acemoğlu i Johnson przedstawili wizję, w jaki sposób postęp techniczny może być wykorzystany dla dobra społecznego. Omówili listę propozycji działań w celu przekierowania technologii, obejmującą: zachęty rynkowe, rozbicie dużych firm technologicznych (Big Techów), reformę podatkową, inwestowanie w pracowników, ochronę prywatności i przetwarzania danych oraz wprowadzenie podatku od reklam cyfrowych.
O autorach:
DARON ACEMOĞLU (rocznik 1967) urodził się w Stambule. Turecko-amerykański ekonomista pochodzenia ormiańskiego, wykładowca akademicki, od 1993 roku działający w Stanach Zjednoczonych. W lipcu 1989 ukończył studia ekonomiczne na University of York, rok później uzyskał tytuł magistra w London School of Economics (LSE), gdzie w listopadzie 1992 roku zdobył stopień doktora. W latach 1992-1993 wykładowca LSE, od 1993 związany z Massachusetts Institute of Technology. Jego zainteresowania naukowe obejmują między innymi ekonomię polityczną, zagadnienia rozwoju i wzrostu gospodarczego (rolę technologii i innowacji oraz kapitału ludzkiego), kwestie nierówności płac i dochodów. Jeden z redaktorów naczelnych „Review of Economics and Statistics” (2001-2007) i „Econometrica” (od 2007).
SIMON JOHNSON (rocznik 1963) urodził się w Sheffield. Brytyjsko-amerykański ekonomista. Profesor przedsiębiorczości w MIT Sloan School of Management, od lutego 2021 członek zarządu Fannie Mae. W latach 2008-2019 starszy pracownik naukowy w Peterson Institute for International Economics. Zajmował różne stanowiska akademickie i polityczne, w tym stanowisko wykładowcy nauk ekonomicznych (assistant professor i associate professor) w Fuqua School of Business na Uniwersytecie Duke’a w latach 1991-1997. Od marca 2007 do końca sierpnia 2008 był doradcą ekonomicznym i dyrektorem departamentu badań Międzynarodowego Funduszu Walutowego. 14 października 2024 roku wraz z Daronem Acemoğlu i Jamesem Robinsonem otrzymał Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii za „badania nad tym, jak powstają instytucje i jak wpływają na dobrobyt”. Był członkiem-woluntariuszem Zespołu ds. Przeglądu Agencji, przygotowującego przejęcie władzy przez prezydenta Joe Bidena i jego administrację w 2021 roku – Johnson wspierał działania Zespołów ds. Departamentu Skarbu Stanów Zjednoczonych i Rezerwy Federalnej.
Nakładem Zysk i S-ka Wydawnictwa ukazały się również książki: „Wąski korytarz. Państwa, społeczeństwa i losy wolności” autorstwa Darona Acemoğlu i Jamesa A. Robinsona (Poznań 2022) oraz „Dlaczego narody przegrywają” autorstwa Darona Acemoğlu i Jamesa A. Robinsona (Poznań 2024). Wszystkie pozycje dostępne są na stronie https://sklep.zysk.com.pl/.
Daron Acemoğlu & Simon Johnson „Władza i postęp. Tysiąc lat walki o technologię i dobrobyt” (tyt. oryginału Power and Progress. Our Thousand-Year Struggle Over Technology and Prosperity). Przekład Agnieszka Sobolewska. Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2025. Str. 582, oprawa twarda. Książka zawiera indeks, esej bibliograficzny i bogatą bibliografię. Konsultacja naukowa dr Bartosz Totleben. Premiera 3 czerwca 2025. Daron Acemoğlu & Simon Johnson „Władza i postęp. Tysiąc lat walki o technologię i dobrobyt” (tyt. oryginału „Power and Progress. Our Thousand-Year Struggle Over Technology and Prosperity”). Przekład Agnieszka Sobolewska. Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2025. Str. 582, oprawa twarda. Książka zawiera indeks, esej bibliograficzny i bogatą bibliografię. Konsultacja naukowa dr Bartosz Totleben. Premiera 3 czerwca 2025. Publikację można zamówić na stronie wydawcy https://sklep.zysk.com.pl/wladza-i-postep-tysiac-lat-walki-o-technologie-i-dobrobyt.html. Dzięki życzliwości Zysk i S-ka mamy dla Czytelników 1 egzemplarz tej książki. Poniżej nasz konkurs z jednym pytaniem.
KONKURS CZYTELNICZY
Dzięki uprzejmości Zysk i S-ka Wydawnictwa (www.zysk.com.pl) ogłaszamy dla Czytelników portalu LADY’S CLUB konkurs, w którym można zdobyć 1 egzemplarz książki Darona Acemoğlu & Simona Johnsona „Władza i postęp. Tysiąc lat walki o technologię i dobrobyt”. Tę publikację otrzymaj osoba, która pierwsza odpowie poprawnie na pytanie: Jak nazywał się angielski filozof, który opisał „ideę nowych zasad budowy wszelkich zakładów”, czyli „więzień, ale też aresztów, fabryk, warsztatów, przytułków, lazaretów, manufaktur, szpitali, domów wariatów i szkół”? Odpowiedzi wysyłajcie na adres: redakcja@ladysclub-magazyn.pl.
REGULAMIN
1. Nagrodę w konkursie stanowi 1 egzemplarz książki Darona Acemoğlu & Simona Johnsona „Władza i postęp. Tysiąc lat walki o technologię i dobrobyt”, ufundowany przez Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2. Rozdanie przewiduje 1 zwycięzcę.
3. Rozdanie trwa od 2 czerwca 2025 roku.
4. Do rozdania można zgłosić się tylko raz.
5. Zadanie polega na jak najszybszym nadesłaniu odpowiedzi na pytanie: Jak nazywał się angielski filozof, który opisał „ideę nowych zasad budowy wszelkich zakładów”, czyli „więzień, ale też aresztów, fabryk, warsztatów, przytułków, lazaretów, manufaktur, szpitali, domów wariatów i szkół”?
6. Spośród nadesłanych odpowiedzi redakcja wyłoni 1 zwycięzcę.
7. Wyniki zostaną ogłoszone pod informacją o książce na portalu LADY’S CLUB w sekwencji Pan Book.
8. Uczestnicy konkursu mają 3 dni na przesłanie wraz z odpowiedziami na adres redakcja@ladysclub-magazyn.pl swoich danych do wysyłki nagród drogą pocztową; w przypadku braku takiej informacji w wyznaczonym czasie zostanie wybrana kolejna osoba.
