J.R.R. Tolkiena (1892-1973) znamy przede wszystkim jako autora wspaniałych historii fantasy, twórcę świata Śródziemia. Jego „Hobbit”, „Władca Pierścieni” czy „Silmarillion” stanowią klasykę gatunku. Niewielu jednak wie, że Tolkien tworzył także bajki dla dzieci. Jedną z nich, odnalezioną w pozostawionych przez pisarza zapiskach, jest „Łazikanty”. Książka opublikowana została po raz pierwszy w roku 1998 pod angielskim tytułem „Roverandom”. Polską edycję, wydaną niezwykle starannie, przygotowało właśnie poznańskie Zysk i S-ka Wydawnictwo, specjalizujące się w publikacjach tolkienowskich.
Pomysł opowieści o psie Łazikantym zrodził się w roku 1925, kiedy rodzina Tolkienów przebywała na wakacjach. Tolkien, jego żona Edith i ich synowie 8-letni John, prawie 5-letni Michael i niespełna roczny Christopher wyjechali do Filey, miasteczka na wybrzeżu Yorkshire, do dziś popularnego wśród turystów. Wyjazd zorganizowany został dla uczczenia nominacji Tolkiena na stanowisko profesora języka staroangielskiego w Oxfordzie. Rodzina wynajęła na kilka tygodni wygodny, ulokowany na skałach tuż nad morzem domek w stylu edwardiańskim, należący do miejscowego dyrektora poczty. W tych cudnych okolicznościach przyrody Tolkienowie zażywali wywczasów, z zachwytem obserwując falujące morze, księżyc w pełni, chmury na niebie, drzewa i krzaki kołyszące się na wietrze. Podczas jednej z wędrówek po kamienistej plaży pięcioletni Michael niespodziewanie zgubił swoją ulubioną zabawkę, miniaturowego, czarno-białego pieska z ołowiu, z którym jadał i sypiał. Położył pieska na brzegu, na kamieniach, żeby z ojcem i braćmi puszczać kaczki po wodzie, a później nie umiał już odnaleźć tej miniatury. Mimo usilnych, dwudniowych poszukiwań rodzinnych wśród białych kamieni zabawka się nie odnalazła. Ponieważ Michael wpadł w czarną rozpacz i płakał, Tolkien, chcąc pocieszyć syna, zaczął snuć historię, która miała wyjaśnić „tajemnicze” zaginięcie zabawki. Ta na poczekaniu wymyślona historia, snuta później w odcinkach, stała się pierwszym rozdziałem przyszłej książki. Opowieść miała po prostu „wyjaśnić” zagadkę utraty ulubionej zabawki i złagodzić traumę, jaka zrodziła się w 5-letnim dziecku (książka została później dedykowana Michaelowi Tolkienowi).
W fabule wymyślonej przez pisarza pojawił się zatem prawdziwy pies o imieniu Łazik, zamieniony przez nerwowego maga w zabawkę i zgubiony na plaży przez chłopca bardzo podobnego do synka narratora. W dalszej części spotkany przez niego komiczny piaskowy czarodziej przeżył wiele przygód na księżycu i dnie morza. Opowieść o Łazikantym, jaką snuł pisarz w czasie wakacji, by zabawić swoich chłopców, zapisał, rozwinął i oszlifował literacko dopiero w latach 1926-1927, w czasie kolejnych wakacji, tym razem w Lyme Regis na południowym wybrzeżu Anglii. Co ciekawe, znacznie wcześniej, jeszcze podczas pobytu w Filey, autor stworzył część ilustracji do książki. Po latach wielu recenzentów stwierdziło, że bajka o Łazikantym jest dobrze napisana i zabawna, a niektórzy dodali wręcz, że „Władca Pierścieni” nie mógłby stać się tym, czym się stał, gdyby nie historyjki dla dzieci, którymi Tolkien zajmował się wcześniej. Wielka szkoda, że nie wszystkie z nich zostały zapisane tak, jak opowieść o piesku Łaziku, pełna odniesień do mitów i baśni, sag skandynawskich oraz klasycznej literatury dziecięcej.
Zatem wejdźmy do świata tolkienowskiej baśni! Co jada na śniadanie wielki Biały Smok? Skąd się biorą sny? Kto włada morzami? Czy na księżycu żyją psy? „Łazikanty” to opowieść o młodym piesku Łaziku, który, zamieniony w zabawkę przez rozzłoszczonego czarodzieja, usiłuje odzyskać dawną postać i wrócić do domu. Przeżywa przy tym mnóstwo wspaniałych przygód, trafia na księżyc i dno oceanu, spotyka smoka, węża morskiego, wieloryba, syreny i różne magiczne istoty – krótko mówiąc, świetnie się bawi. Bawmy się i my, zwłaszcza że wiele fragmentów opowiadania nawiązuje do innych utworów Tolkiena. Pojawiają się w nim wieloryb Uin, Człowiek z Księżyca, zatopiony ląd (Numenor) i kraina bogów na zachodzie (Valinor).
O autorze: John Ronald Reuel Tolkien urodził się 3 stycznia 1892 w Bloemfontein w Oranii (obecnie Republika Południowej Afryki; trzy lata później rodzina przeniosła się do Anglii), zmarł 2 września 1973 w Bournemouth. Brytyjski pisarz, profesor filologii klasycznej i literatury staroangielskiej na Uniwerystecie Oksfordzkim. Jest autorem wielu dzieł rozgrywających się w Śródziemiu oraz kilku krótkich form, opowiadań niezwiązanych lub luźno związanych z wielką mitologią, tzw. Legendarium Śródziemia (zawartej w 12-tomowej „History of the Middle-earth”, opracowanej i wydanej przez Christophera Tolkiena). Opublikował ponad 100 prac z dziedziny filologii i literatury dawnej, współpracował przy powstaniu największego słownika języka angielskiego, wydawanego zaraz po I wojnie światowej, „Oxford English Dictionary”. Znał (w różnym stopniu) ponad 30 języków, m.in. łacinę, nordycki, staroislandzki, anglosaski, staroirlandzki, a także polski. Był trzykrotnie nominowany do literackiej nagrody Nobla (w latach 1961, 1967, 1969), lecz jego kandydatura została odrzucona „ze względu na brak umiejętności opowiadania historii”. Prozę Tolkiena szwedzka Akademia uznała za drugorzędną i niemającą nic wspólnego z pisarstwem wysokiej jakości („the result has not in any way measured up to storytelling of the highest quality”). Czytelnicy na całym świecie sądzą inaczej. „Dzieła Tolkiena są międzynarodowym skarbem kultury. Łączą w sobie nieczęsto widywane bogate tworzenie mitów, wspaniały kunszt, literacką głębię i niezwykle wciągającą narrację” – powiedział znawca twórczości Tolkiena, John Garth. Autor „Władcy Pierścieni” (1954-1955) był namiętnym czytelnikiem bajek przez całe życie. Jego osobowość przypominała stworzonych przez niego hobbitów – był przyjacielski, nieco mrukliwy, zawsze z fajką w zębach, lubił biesiadować w miłym towarzystwie. Trudno znaleźć pisarza, który prowadziłby bardziej spokojny i bogobojny tryb życia. Ożenił się z miłości i spokojnie pracował jako wykładowca uniwersytecki.
J.R.R. Tolkien „Łazikanty”. Publikacja z oryginalnymi ilustracjami autora zawiera 136 stron. Oprawa twarda z obwolutą. Redakcja Christina Scull i Wayne G. Hammond. Przekład Paulina Braiter. Zysk i S-ka Wydawnictwo (www.zysk.com.pl), Poznań 2024. Premiera 29 października 2024. Książkę można zamawiać u wydawcy na https://sklep.zysk.com.pl/lazikanty.html. Dzięki życzliwości Zysk i S-ka Wydawnictwa mamy dla Was 2 egzemplarze bajki. Poniżej nasz tradycyjny konkurs błyskawiczny z jednym pytaniem.
KONKURS CZYTELNICZY
Dzięki uprzejmości Zysk i S-ka Wydawnictwa ogłaszamy dla Czytelników portalu LADY’S CLUB konkurs, w którym można zdobyć 2 egzemplarze bajki J.R.R. Tolkiena „Łazikanty”. Otrzymają je ci z Państwa, którzy pierwsi odpowiedzą na pytanie: Gdzie znajduje się prawdziwa, wspomniana przez Tolkiena w książce Wyspa Psów? Odpowiedzi wysyłajcie na adres: redakcja@ladysclub-magazyn.pl.
REGULAMIN
1. Nagrodę w konkursie stanowią 2 egzemplarze bajki J.R.R. Tolkiena „Łazikanty”, ufundowane przez Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2. Rozdanie przewiduje 2 zwycięzców – każdy z nich otrzyma po jednym egzemplarzu książki.
3. Rozdanie trwa od 10 listopada 2024 roku do wyczerpania nagród.
4. Do rozdania można zgłosić się tylko raz.
5. Zadanie polega na jak najszybszym nadesłaniu odpowiedzi na pytanie: Gdzie znajduje się prawdziwa, wspomniana przez Tolkiena w książce Wyspa Psów?
6. Spośród nadesłanych odpowiedzi redakcja wyłoni 2 zwycięzców.
7. Wyniki zostaną ogłoszone pod informacją o książce na portalu LADY’S CLUB w sekwencji PAN BOOK.
8. Uczestnicy mają 3 dni na przesłanie wraz z odpowiedziami na adres redakcja@ladysclub-magazyn.pl swoich danych do wysyłki nagród drogą pocztową; w przypadku braku takiej informacji w wyznaczonym czasie zostanie wybrana kolejna osoba.
