Ann Druyan, amerykańska autorka i producentka, znana z zaangażowania w wiele projektów popularyzujących naukę i edukację, prywatnie żona Carla Sagana (1934-1996), wpadła na zbawienny pomysł wydania książkowego wykładów z teologii naturalnej słynnego astronoma i pisarza, wygłoszonych przez niego w połowie lat osiemdziesiątych minionego wieku na Uniwersytecie Glasgow. Ukazały się one w dziesiątą rocznicę śmierci Sagana – najpierw w Stanach Zjednoczonych, później w wielu krajach, teraz, nareszcie, w Polsce dzięki Wydawnictwu Zysk i S-ka.
Jako prelegent na słynnych Wykładach Gifforda pisarz potraktował swoją misję niezwykle poważnie – miał okazję do szczegółowego omówienia swojego pojmowania relacji między religią i nauką, a także własnych dążeń do zrozumienia natury sacrum. Celem corocznych Wykładów Gifforda, spotkań ustanowionych w 1887 roku z woli lorda Adama Gifforda, jest bowiem promowanie i rozpowszechnianie studiów teologii naturalnej w najszerszym znaczeniu tego terminu – innymi słowy wiedzy o Bogu. Nominacja na Wykłady Gifforda jest jednym z najbardziej prestiżowych zaszczytów w szkockim i światowym środowisku akademickim. Przed Carlem Saganem na mównicy stawali najwybitniejsi naukowcy i filozofowie ostatnich stu lat, między innymi James Frazer, Arthur Eddington, Werner Heisenberg, Niels Bohr, Alfred North Whitehead, Albert Schweitzer, Hannah Arendt.
Jak to możliwe, zastanawiał się Sagan, że opisany w Biblii wiekuisty i wszechwiedzący Stwórca wypowiedział stanowczo tak wiele zasadniczo błędnych tez na temat stworzenia? Dlaczego Bóg z Pisma Świętego miałby być znacznie gorzej poinformowany na temat natury niż my, ludzie, którzyśmy dopiero zaczęli badać wszechświat? Dla Carla Sagana teoria Darwina o doborze naturalnym była nie tylko lepsza od Księgi Rodzaju pod względem naukowym, ale również zapewniała głębsze, bardziej satysfakcjonujące doświadczenie duchowe. Pisarz nie stawiał jednak swoich tez w duchu prostackiego obrazoburstwa, od tego był daleki – podkreśliła Ann Druyan. Pilnie studiował religie świata, zarówno żywe, jak i martwe, z takim samym zapałem, z jakim podchodził do kwestii naukowych. „Carl nie był w sporze z Bogiem, lecz z tymi, którzy uważali, że nasze zrozumienie sacrum jest pełne” – zaznaczyła redaktorka tomu wykładów Sagana.
W wieku 25 lat Carl Sagan uzyskał doktorat z astronomii i astrofizyki. Był profesorem astronomii i nauk kosmicznych w Laboratorium Badań Planetarnych w Cornell University. Był też współzałożycielem The Planetary Society i Committee for the Scientific Investigation of Claims Of the Paranormal. Wspierał projekt SETI (The Search for Extraterrestrial Intelligence – poszukiwania pozaziemskiej inteligencji). Światowy rozgłos uzyskał jako autor książek popularnonaukowych oraz współautor i prowadzący serial telewizyjny „Cosmos”. Na podstawie jego powieści „Contact” w 1997 powstał film o tym samym tytule z Jodie Foster w roli głównej. Również jeden z odcinków „Z Archiwum X” bazuje na podobnych motywach. Lądownik Mars Pathfinder w 1997 został nazwany jego imieniem – Carl Sagan Memorial Station. W 1977 otrzymał Nagrodę Pulitzera za książkę „Rajskie smoki”. Jego imieniem zostały nazwane planetoida Sagan i krater marsjański. W 1980 został laureatem Nagrody Lowella Thomasa. W 1990 roku otrzymał Medal Oersteda za nauczanie fizyki.
Mimo że od jego przedwczesnego odejścia minęło już prawie trzydzieści lat, Carl Sagan w dalszym ciągu uchodzi za jeden z największych autorytetów naukowych naszych czasów. Wybitny astrofizyk podejmuje w książce „Odmiany doświadczenia naukowego” próbę odszukania sacrum w bezkresie kosmosu. Autor z wielką swobodą, a jednocześnie rzeczowo omawia różne tematy – od prawdopodobieństwa chemicznej natury transcendencji, przez kreacjonizm, tak zwany inteligentny projekt, szanse istnienia życia na innych planetach i ryzyko nuklearnej zagłady naszej planety, po nową koncepcję nauki jako „świadomego kultu”. Imponując niezwykle szerokimi horyzontami intelektualnymi, ilustruje swoje wyjaśnienia przykładami z kosmologii, fizyki, filozofii, literatury, psychologii, antropologii kulturowej, mitologii i teologii. Pełne humoru, mądre, a czasami wręcz zdumiewająco prorocze obserwacje na temat największych tajemnic wszechświata pobudzają wyobraźnię i ukazują majestat życia w całej pełni. Sam Harris, autor książki „Koniec wiary”, zauważył: „Ann Druyan wykopała z ziemi prawdziwy skarb: skarb rozsądku, empatii i podziwu dla nauki. To powinna być lektura obowiązkowa dla wszystkich współczesnych”.
Carl Sagan „Odmiany doświadczenia naukowego. Osobiste spojrzenie na poszukiwanie Boga” (tytuł oryginału „The Varieties Of Scientific Experience: A Personal View Of The Search For God”). Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2025. Stron 248, oprawa twarda. Przekład Tomasz Bieroń. Konsultacja naukowa i opracowanie ilustracji Steven Soter. Premiera 8 lipca 2025. Książkę można zamawiać w księgarni wydawnictwa na stronie https://sklep.zysk.com.pl/odmiany-doswiadczenia-naukowego-osobiste-spojrzenie-na-poszukiwanie-boga.html. Dzięki życzliwości wydawcy mamy dla Czytelników LADY’S CLUB dwa egzemplarze tej publikacji. Poniżej nasz tradycyjny konkurs z jednym pytaniem.
KONKURS CZYTELNICZY
Dzięki uprzejmości Zysk i S-ka Wydawnictwa (www.zysk.com.pl) ogłaszamy dla Czytelników portalu LADY’S CLUB konkurs, w którym można zdobyć 2 egzemplarze książki Carla Sagana „Odmiany doświadczenia naukowego. Osobiste spojrzenie na poszukiwanie Boga”. Otrzymają je ci z Państwa, którzy odpowiedzą na pytanie: Carl Sagan i jego żona wysłali pewien przekaz do cywilizacji pozaziemskich. Co to było i kiedy powędrował on w Kosmos? Odpowiedzi wysyłajcie na adres: redakcja@ladysclub-magazyn.pl.
REGULAMIN
1. Nagrodę w konkursie stanowią 2 egzemplarze książki Carla Sagana „Odmiany doświadczenia naukowego. Osobiste spojrzenie na poszukiwanie Boga”, ufundowane przez Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2. Rozdanie przewiduje 2 zwycięzców – każdy z nich otrzyma po jednym egzemplarzu książki.
3. Rozdanie trwa od 8 lipca 2025 roku do wyczerpania nagród.
4. Do rozdania można zgłosić się tylko raz.
5. Zadanie polega na nadesłaniu odpowiedzi na pytanie: Carl Sagan i jego żona wysłali pewien przekaz do cywilizacji pozaziemskich. Co to było i kiedy powędrował on w Kosmos?
6. Spośród nadesłanych odpowiedzi redakcja wyłoni 2 zwycięzców.
7. Wyniki zostaną ogłoszone pod informacją o książce na portalu LADY’S CLUB w sekwencji Pan Book.
8. Uczestnicy mają 3 dni na przesłanie wraz z odpowiedziami na adres redakcja@ladysclub-magazyn.pl swoich danych do wysyłki nagród drogą pocztową; w przypadku braku takiej informacji w wyznaczonym czasie zostanie wybrana kolejna osoba.
ROZWIĄZANIE KONKURSU. Pytanie: Carl Sagan i jego żona wysłali pewien przekaz do cywilizacji pozaziemskich. Co to było i kiedy powędrował on w Kosmos? Odpowiedź: „Tak wyglądamy, jesteśmy do was przyjaźnie nastawieni, nasz pojazd pochodzi z trzeciej planety Systemu Słonecznego, zmienił trajektorię na skutek oddziaływania piątej planety, wiemy jak promieniuje wodór na fali 21 cm, znamy geometrię…” Plakietki z takimi informacjami według pomysłu Carla Sagana i Franka Drake’a narysowała Linda Salzman, ówczesna żona Sagana. Powędrowały one w Kosmos na pokładach dwóch sond, Pionier 10 i Pionier 11, odpowiednio 3 marca 1972 i 5 kwietnia 1973 roku. Położenie Słońca wśród gwiazd było na tej płytce określone względem 14 pulsarów, dla których podane zostały okresy w kodzie binarnym. Sylwetki ludzi były skalowane na sylwetkach obu pojazdów kosmicznych, w których te informacje zostały zamieszczone. Płytki Sagana albo inaczej płytki Pioneera były wykonane z aluminium i zostały pokryte cienką warstwą złota. Miały wymiary 15 x 23 cm (6 x 9 cali), a informacje dla ewentualnych kosmicznych pozaziemskich znalazców zostały na nich wygrawerowane. Plakietki skierowane do obcych cywilizacji mogą zostać odczytane nawet za miliony lat. Pulsary zmieniają swoje okresy wraz z upływem milionów lat, toteż jeśli płytki zostaną odnalezione w bardzo dalekiej przyszłości, możliwe będzie oszacowanie ich wieku przez porównanie obserwowanych okresów pulsarów do tych podanych na płytkach. W kolejnych latach Carl Sagan i jego druga żona, Ann Druyan, wysłali w przestrzeń kosmiczną przekaz do cywilizacji pozaziemskich w postaci Złotej Płyty (Voyager Golden Record), która znalazła się na pokładach sond Voyager 1 i Voyager 2, wystrzelonych odpowiednio 20 sierpnia i 5 września 1977 roku. Był to pozłacany dysk zawierający obrazy, dźwięki, muzykę oraz powitania w 55 językach – próbki życia na Ziemi. Na płycie zapisano też fale mózgowe Ann Druyan, zarejestrowane podczas godzinnej sesji medytacyjnej, w której rozmyślała o historii ludzkości, nauce i miłości do Sagana. Przekaz ten był nie tylko naukową wiadomością, ale też humanistycznym gestem – czymś w rodzaju listu w butelce wrzuconego do głębokiego oceanu międzygwiezdnego. Książki otrzymują: 1) Bogusław Joachim Mazur, Pielgrzymowice; 2) Marta Szafrańska, Stare Kiejkuty. GRATULUJEMY! (Wpis z 14 lipca 2025)
