STANISŁAW BUBIN
Julia Galef, autorka książki „Mentalność zwiadowcy”, amerykańska filozofka nauki, pisarka i mówczyni, jest gospodynią popularnego podcastu „Rationally Speaking”, w którym bada różnice pomiędzy rozumem a nonsensem, prawdopodobieństwem i nieprawdopodobieństwem, nauką a pseudonauką. Przeprowadziła w tym programie wywiady z takimi myślicielami, jak Tyler Cowen, Sean Carroll, Philip Tetlock i Neil deGrasse. Jest także współzałożycielką Center for Applied Rationality i konsultantką organizacji OpenAI (laboratorium badawczego, specjalizującego się w dziedzinie sztucznej inteligencji) i Open Philanthropy Project. We współpracy z Elonem Muskiem założyła chatbot ChatGPT. Jej TED Talk z 2016 roku pt. „Dlaczego myślisz, że masz rację, nawet jeśli się mylisz” („Why You Think You’re Right – Even If You’re Wrong”) obejrzany został prawie 5 milionów razy!
Pisarka Julia Galef urodziła się w 1983 roku w Maryland. Uzyskała tytuł licencjata ze statystyki na Uniwersytecie Columbia. Jej książka „Mentalność zwiadowcy” dotyczy niezwykle ważnej, choć niedocenianej umiejętności postrzegania rzeczy takimi, jakimi są, a nie takimi, jakimi chcielibyśmy, żeby były. „Nazywam to nastawieniem zwiadowcy. To właśnie pozwala ci rozpoznać, kiedy się myliłeś, szukać słabych punktów, sprawdzać swoje założenia i zmieniać kurs. To skłania cię do uczciwego zadawania sobie pytań typu: „Czy zawiniłem w tym sporze?” lub „Czy to ryzyko naprawdę jest tego warte?” Jak powiedział fizyk Richard Feynman: „Pierwsza zasada jest taka, że nie wolno oszukiwać samego siebie – a najłatwiej jest oszukać człowieka”. Łatwiej powiedzieć niż zrobić, oczywiście. Sposób myślenia zwiadowcy dotyczy konkretnie tego, jak nie oszukiwać samego siebie. W całej książce prowadzę czytelnika przez kluczowe techniki uświadamiania sobie własnych racjonalizacji, dokonywania dokładniejszych prognoz, uczenia się na podstawie nieporozumień i zauważania, w czym się mylisz. Po drodze obalam kilka popularnych mitów. Na przykład, może słyszałeś, że samooszukiwanie się jest dobre dla twojego zdrowia psychicznego?Albo że przedsiębiorcy muszą być urojeniowo zbyt pewni siebie? Fałszywe to, fałszywe! Wyjaśnię, co naprawdę pokazują badania i jak nastawienie zwiadowcy pomogło dyrektorom generalnym, takim jak Jeff Bezos, inwestorom, takim jak Warren Buffett, aktywistom we wczesnych dniach kryzysu związanego z AIDS i nie tylko. „Mentalność zwiadowcy” nie jest tyradą o tym, jak irracjonalni są ludzie. Nie jest też próbą nakłonienia cię do „poprawnego” myślenia. To podróż po innym sposobie bycia, zakorzenionym w apetycie na prawdę” – wyjaśniła Julia Galef.
Mentalność zwiadowcy umożliwia nam rozpoznanie, kiedy się mylimy, znalezienie naszych słabych stron, weryfikację założeń i zmianę kursu. Owszem, często racjonalizujemy swoje błędy, niekiedy przyznajemy się do nich, ale zmieniamy zdanie rzadziej, niż powinniśmy. Jesteśmy skomplikowanymi istotami, które ukrywają prawdę przed sobą, a tylko czasem się z nią konfrontują. Ta książka jest o sytuacjach, w których udaje nam się nie oszukiwać samych siebie i o tym, czego te sukcesy mogą nas nauczyć. Wielu ludzi aktywnie odgradza się od adekwatnego obrazu rzeczywistości, bo uważa, że jeśli chcą być szczęśliwi, odnosić sukcesy i wywierać wpływ na innych, powinni postrzegać siebie i świat przez zniekształcającą soczewkę.
Na temat samooszukiwania się – powiada autorka – istnieje wiele mitów, a niektóre propagują znamienici naukowcy, twierdząc, że samooszukiwanie się jest warunkiem zdrowia psychicznego, a realistyczny obraz świata skutkuje wyłącznie depresją. Julia Galef analizuje te dyskusyjne twierdzenia i opisuje, jak psychologowie oszukują samych siebie i swoich pacjentów. W tej błyskotliwej książce autorka pokazuje, dlaczego mózg nas oszukuje i co możemy zrobić, żeby zmienić swój sposób myślenia. W codziennym życiu ludzie widzą to, co chcą widzieć. Działają według zasad, które autorka książki nazywa „mentalnością żołnierza”. Z takich powodów, jak plemienność, myślenie życzeniowe, racjonalizacje i tym podobne mechanizmy wykazujemy skłonność do obrony idei, w które najbardziej chcemy wierzyć, a równocześnie odrzucamy te, w które nie wierzymy. Jednak jeśli chcemy częściej mieć rację, powinniśmy wyszkolić się w „mentalności zwiadowcy”.
W odróżnieniu od żołnierza, celem zwiadowcy nie jest obrona przed wrogiem. Zwiadowca ma zbadać teren i zasięgnąć „języka” albo wrócić z dokładną mapą. Niezależnie od tego, na co liczy, chce on przede wszystkim poznać prawdę. W swojej książce Julia Galef pokazuje, że zwiadowcy funkcjonują lepiej nie dlatego, że są mądrzejsi czy mają większą wiedzę niż inni, lecz dzięki zbiorowi umiejętności i nawyków myślowych oraz sposobów patrzenia na świat, których każdy można się nauczyć.
„Julia Galef jest intelektualną przywódczynią społeczności racjonalistów, a w książce „Mentalność zwiadowcy” znajdziecie wciągającą, przejrzyście napisaną bardzo ważną wiedzę na ten temat” – powiedział ekonomista Tyler Cowen. „Większość książek mówi ci, co masz myśleć. Tutaj mamy coś rzadszego i cenniejszego: książkę o tym, jak myśleć i jak się uczyć bez strachu czy stronniczości, które tak często uniemożliwiają nam zbliżenie się do prawdy. Piękno zawartego w „Mentalności zwiadowcy” wywodu polega na tym, że sam jest przykładem etosu, którego uczy. Radość, jaką czerpie autorka z kwestionowania własnych założeń i prób zrozumienia alternatywnych argumentów, sprawi, że i wy zechcecie zostać zwiadowcami” – zauważył Ezra Klein, założyciel i redaktor naczelny platformy Vox.com, gospodarz podcastu „The Ezra Klein Show”. A Johann Hari, autor książki „Złodzieje. Co okrada nas z uwagi”, dodał: „Julia Galef jest jedną z najmądrzejszych i najciekawszych myślicielek na świecie. Jeśli przeczytacie tę znakomitą książkę, będziecie jaśniej myśleli i widzieli oraz po prostu staniecie się mądrzejsi”. Więcej ciekawych opinii o książce i jej autorce można znaleźć na stronie https://juliagalef.com/.
***
Julia Galef „Mentalność zwiadowcy. Dlaczego niektórzy ludzie widzą rzeczy jasno, a inni nie” (tytuł oryginału „The Scout Mindset. Why Some People See Things Clearly and Others Don’t”, 2021). Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2023 (www.zysk.com.pl). Oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 296. Przełożył Tomasz Bieroń. Premiera 20 czerwca 2023. Książkę można zamówić z rabatem w księgarni internetowej wydawcy na https://sklep.zysk.com.pl/mentalnosc-zwiadowcy-dlaczego-niektorzy-ludzie-widza-rzeczy-jasno-a-inni-nie.html.
KONKURS CZYTELNICZY
Dzięki uprzejmości Zysk i S-ka Wydawnictwa (www.zysk.com.pl) ogłaszamy dla Czytelników portalu LADY’S CLUB konkurs, w którym można zdobyć 2 egzemplarze książkiJulii Galef „Mentalność zwiadowcy. Dlaczego niektórzy ludzie widzą rzeczy jasno, a inni nie”. Otrzymają je ci z Państwa, którzy odpowiedzą na pytanie: Dlaczego w rok po ogłoszeniu teorii ewolucji Karol Darwin napisał zdanie rzekomo podważające ją: „Ilekroć spojrzę na pawie pióro, jego widok przyprawia mnie o mdłości”? Odpowiedzi wysyłajcie je na adres: redakcja@ladysclub-magazyn.pl.
REGULAMIN
1. Nagrodę w konkursie stanowią 2 egzemplarze książki Julii Galef „Mentalność zwiadowcy. Dlaczego niektórzy ludzie widzą rzeczy jasno, a inni nie”, ufundowane przez Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2. Rozdanie przewiduje 2 zwycięzców – każdy z nich otrzyma po jednym egzemplarzu książki.
3. Rozdanie trwa od 8 sierpnia 2023 roku do wyczerpania nagród.
4. Do rozdania można zgłosić się tylko raz.
5. Zadanie polega na nadesłaniu odpowiedzi na pytanie: Dlaczego w rok po ogłoszeniu teorii ewolucji Karol Darwin napisał zdanie rzekomo podważające ją: „Ilekroć spojrzę na pawie pióro, jego widok przyprawia mnie o mdłości”?
6. Spośród nadesłanych odpowiedzi redakcja wyłoni 2 zwycięzców.
7. Wyniki zostaną ogłoszone pod informacją o książce na portalu LADY’S CLUB w sekwencji PAN BOOK.
8. Uczestnicy mają 3 dni na przesłanie wraz z odpowiedziami na adres redakcja@ladysclub-magazyn.pl swoich danych do wysyłki nagród drogą pocztową; w przypadku braku takiej informacji w wyznaczonym czasie zostanie wybrana kolejna osoba.
ROZWIĄZANIE KONKURSU. Pytanie: Dlaczego w rok po ogłoszeniu teorii ewolucji Karol Darwin napisał zdanie rzekomo podważające ją: „Ilekroć spojrzę na pawie pióro, jego widok przyprawia mnie o mdłości”? Odpowiedź: Darwin napisał te słowa w liście do przyjaciela w 1860 roku. Chodziło mu o to, że powstanie pawiego ogona trudno wytłumaczyć, jeśli skupić się tylko na użyteczności czy selekcji naturalnej, rozumianej jako droga ku sprawności. Takie cechy jak szybkość, siła czy wytrzymałość łatwo interpretować ewolucyjnie, przez dobór naturalny, jednakże błyskotliwy, nieporęczny i jaskrawy ogon wymyka się uproszczonemu rozumieniu ewolucyjnych zależności, jest zbyteczny. Według teorii ewolucji taki jaskrawy półtorametrowy zbytek, jak pawi ogon, nie powinien w ogóle istnieć, nie powinien się wykształcić. Jest on zbędny do normalnego i sprawnego funkcjonowania. Nie pomaga w przetrwaniu, zdobywaniu pożywienia, nie służy do obrony, do ucieczki, wręcz przeciwnie – przeszkadza w tych czynnościach. Strojny ogon pawia spędzał sen z powiek wielu ewolucjonistom i stał się symbolem rozważań nad kosztownymi ornamentami w świecie przyrody. Piękny pawi ogon mają tylko samce i służy on im w okresie godowym do przyciągania uwagi samic. Darwin długo rozważał tę zagadkę i doszedł do przekonania, że pawi ogon, choć przeszkadza w przeżyciu, to jednak znacznie zwiększa szansę w procesie reprodukcji. Paradoksalnie odpowiedź ta wzmocniła jego teorię i ostatecznie po dziesięciu latach dyskusji została uznana przez większość naukowców. Julia Galef pisze również o tym w swojej książce w rozdziale “Błogosławiona niech będzie dezorientacja”. Książki otrzymują: 1) Iwona Nikodemska, Łódź; 2) Anna Drabczyńska, Kamień Pomorski. GRATULUJEMY! (wpis z 14 sierpnia 2023)
