Polecam debiutancką powieść Shelby Van Pelt „Niezwykle szlachetne stworzenia”. Błyskotliwą, zabawną, pełną wrażliwości i niesamowitą. Po prostu dobrą i na swój sposób staromodną, choć spod ręki młodej autorki wyszła dopiero w ubiegłym roku. Wiem, że uwielbiacie lekko moralizujące, ciepłe opowieści o utraconej i odzyskanej miłości, opowiedziane z perspektywy jakiegoś zwierzęcia. Łatwiej przyjmuje się takie problemy, jak samotność, strach, starość czy śmierć, kiedy mówi wam o nich pies, kot albo koń. A jeśli to robi Marcellus, gigantyczna ośmiornica z Pacyfiku?
Tak właśnie dzieje się w książce amerykańskiej autorki z Chicago, która jednak urodziła się i wychowała na północno-zachodnim wybrzeżu USA i trochę zna się na tym, co słychać w oceanie. Albo w oceanarium, w którym mieszka ośmiornica Marcel. Wyjątkowo bystry gość, jak mówi o nim jego opiekun. Inni dodają: kawał cudaka z niego. Ale Marcel się nie obraża, w końcu to tylko ludzie. Marcel McMack, jak o nim mówi córeczka opiekuna, nie jest kalmarem, bo to obraźliwe dla faceta o gigantycznych ośmiu mackach. Potrafi nie tylko myśleć i czuć, ale także otwierać zamki, wyciskać się ze swojego zbiornika w akwarium, aby wybierać się na nocne przechadzki i służyć na przykład jako tajny swat w mieście.
Bohaterką książki jest jeszcze Tova Sullivan, która ma 70 lat i niedawno owdowiała. Zgłosiła się na ochotnika i pracuje jako nocna sprzątaczka w akwarium Sowell Bay. Gdy zajmuje się sprzątaniem, rozmawia sobie z Marcellusem. Dla Tovy nocne zajęcia i monologi są kluczowe, żeby mogła się wyciszyć i mieć spokojny umysł – po latach obsesyjnego rozważania, co się stało z jej młodym, pięknym, złotym synem Erikiem, którego znaleziono na dnie jeziora około trzydzieści lat temu i którego śmierć błędnie, jak cały czas sądziła, uznano za samobójstwo.
Kolejna narracja w powieści dotyczy pechowego Camerona Cassmore, trzydziestoletniego garażowego rockmana, pracującego dorywczo, którego matka zostawiła z ciotką w przyczepie kempingowej w Kalifornii, gdy miał dziewięć lat i nigdy nie wróciła. Po zbyt wielu nieudanych związkach Cameron pewnego dnia udaje się do Sowell Bay, żeby odnaleźć dawno zaginionego ojca i wymusić na nim zaległe alimenty. Podróż Camerona, jego spotkanie z mężczyzną, którego uważa za swojego ojca, rozwijający się romans z Avery, właścicielką sklepu surfingowego, i nieudolne wysiłki, by dorosnąć w oceanarium – przedziwnie splatają się z losami ośmiornicy i mającej już swoje lata sprzątaczki Tovy.
Brzmi to może niezbyt zachęcająco, infantylnie, wiem, ale wierzcie mi – ta książka zapadnie wam w pamięć na długo, wzruszy nawet najbardziej nieczułych, poprawi nastrój i z pewnością podniesie na duchu. Sekwencja ze starszą kobietą powoli żegnającą życie, cierpiącą po niewyjaśnionej do końca tragedii, nie jest przecież w powieściopisarstwie niczym nowym. Podobnie jak historia mężczyzny szukającego prawdy o swoim pochodzeniu, próbującego nieudolnie ogarnąć nieciekawe życie. Ich losy się przecinają, wpływają na siebie, wiemy to, czujemy, a mimo wszystko ciekawi nas, jaki będzie dalszy rozwój wydarzeń. Nasze zainteresowanie fabułą systematycznie wzrasta, a nie spada. Nie wiem, jak to zrobiła Shelby Van Pelt, ale zrobiła to doskonale, wykorzystując psotnego Marcellusa do splatania wszystkich wątków książki w sensowną całość. „Niezwykle szlachetne stworzenia” można rzecz jasna strywializować określeniem, że to powieść banalna, a malkontenci pewnie dorzucą – że naciągana, przewidywalna. Ale takich ludzi nie znajdę wielu, zapewniam. Większości z was na pewno spodoba się inteligentna ośmiornica poprawiająca samopoczucie, potrafiąca otwierać słoiki, przeciskać się przez każdą dziurę, umiejąca rozpoznawać dobroć, zaprzyjaźniać się z osobnikami spoza swojego gatunku, komentować dobrotliwie wasze zachowania. Przede wszystkim jednak jest to ośmiornica obdarzona ogromnym talentem detektywistycznym, wyjątkowo przebiegła i sprytna, która jako jedyna będzie umiała rozwikłać sprawę od kilkudziesięciu lat nierozstrzygniętą. A co powiecie, że przy okazji zjednoczy wszystkie występujące w książce postaci? Wzruszające, prawda?! Zobaczcie sami, jak ona (ośmiornica) to zrobi. A raczej on, Marcel.
Nic dziwnego, że debiutancka powieść Shelby Van Pelt stała się w 2022 roku prawdziwą sensacją wydawniczą w USA, gdzie po paru tygodniach sprzedała się w nakładzie ponad pół miliona egzemplarzy. Widać wyraźnie, że wśród czytelników nadal istnieje zapotrzebowanie na książkę o tym, że utraconą miłość można odnaleźć w najbardziej niespodziewanych okolicznościach. Nawet jeśli opowiadają o tym pewna starzejąca się wdowa i olbrzymia ośmiornica z Pacyfiku. Bo Marcellus, choć jest tylko bezkręgowcem, od dawna wiedział więcej niż ktokolwiek inny, ale nie miał wcześniej ochoty ujawniać swoich zdolności, póki nie nawiązał niezwykłej przyjaźni z Tovą. Czy jednak zdąży ujawnić prawdę o tym, co się stało z Erikiem, synem Tovy, nim będzie za późno? Musicie bowiem wiedzieć, że ośmiornice olbrzymie żyją przeciętnie cztery lata – 1460 dni. Znajomość z Tovą i innymi bywalcami oceanarium może więc nie potrwać długo, trzeba się spieszyć, zwłaszcza że akcja książki zaczyna się wtedy, gdy Marcellusowi do końca jego pobytu na dnie morskiego akwarium zostało najwyżej sto sześćdziesiąt dni!…
Shelby Van Pelt, „Niezwykle szlachetne stworzenia” (oryg. „Remarkably Bright Creatures”). Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2023. Oprawa miękka ze skrzydełkami, stron 440. Projekt okładki Vivian Rowe. Przełożył Janusz Ochab. Książkę można zamówić z rabatem w księgarni internetowej wydawcy na https://sklep.zysk.com.pl/niezwykle-szlachetne-stworzenia.html. Dzięki życzliwości Wydawcy mamy dla Was poniżej konkurs, w którym można zdobyć 3 egzemplarze tej książki.
KONKURS CZYTELNICZY
Dzięki uprzejmości Zysk i S-ka Wydawnictwa (www.zysk.com.pl) ogłaszamy dla Czytelników portalu LADY’S CLUB konkurs, w którym można zdobyć 3 egzemplarze książkiShelby Van Pelt „Niezwykle szlachetne stworzenia”. Otrzymają je ci z Państwa, którzy pierwsi odpowiedzą na pytanie: Dlaczego, zdaniem autorki, ośmiornice są najbardziej fascynującymi zwierzętami na naszej planecie? Odpowiedzi wysyłajcie na adres: redakcja@ladysclub-magazyn.pl.
REGULAMIN
1. Nagrodę w konkursie stanowią 3 egzemplarze książki Shelby Van Pelt „Niezwykle szlachetne stworzenia”, ufundowane przez Zysk i S-ka Wydawnictwo.
2. Rozdanie przewiduje 3 zwycięzców – każdy z nich otrzyma po jednym egzemplarzu książki.
3. Rozdanie trwa od 29 sierpnia 2023 roku do wyczerpania nagród.
4. Do rozdania można zgłosić się tylko raz.
5. Zadanie polega na jak najszybszym nadesłaniu odpowiedzi na pytanie: Dlaczego, zdaniem autorki, ośmiornice są najbardziej fascynującymi zwierzętami na naszej planecie?
6. Spośród nadesłanych odpowiedzi redakcja wyłoni 3 zwycięzców.
7. Wyniki zostaną ogłoszone pod informacją o książce na portalu LADY’S CLUB w sekwencji PAN BOOK.
8. Uczestnicy mają 3 dni na przesłanie wraz z odpowiedziami na adres redakcja@ladysclub-magazyn.pl swoich danych do wysyłki nagród drogą pocztową; w przypadku braku takiej informacji w wyznaczonym czasie zostanie wybrana kolejna osoba.
ROZWIĄZANIE KONKURSU. Pytanie: Dlaczego, zdaniem autorki, ośmiornice są najbardziej fascynującymi zwierzętami na naszej planecie? Odpowiedź: Shelby Van Pelt doszła do tego wniosku po obejrzeniu na YouTube filmu, w którym uwięziona ośmiornica otworzyła zamek pudełka skrywającego przysmak. Wtedy wpadła na pomysł, by stworzyć zrzędliwą ośmiornicę, która nudzi się w zamknięciu i irytuje na ludzi. Nie wiedziała wówczas o ośmiornicach jeszcze nic, dopiero później przyjrzała im się bliżej i choć nadal nie jest wybitnym ekspertem w tej dziedzinie, jest przekonana, że to najbardziej fascynujące zwierzęta na naszej planecie. Wiedzę o głowonogach czerpała między innymi z książki Sy Montgomery „The Soul of an Octopus” oraz od pracowników Oceanarium Point Defiance i Alaska Sealife Center. Także budowa mózgu i układu nerwowego predysponuje ośmiornice do czołówki najinteligentniejszych zwierząt na świecie. Książki otrzymują: 1) Jerzy Dąbrowski, Suszec; 2) Anna Juśkowiak, Gdańsk; 3) Agata Busz, Buczkowice. GRATULUJEMY! (wpis z 5 września 2023)
